1. Đặc điểm của atiso

Atiso có tên khoa học là Cynara scolymus, là cây lá gai lâu năm có nguồn gốc từ vùng Địa Trung Hải (nam Châu Âu). Người Hy Lạp và La Mã cổ đại trồng atisô để lấy hoa làm rau.

Cây atisô được trồng lần đầu tiên ở Naples vào giữa thế kỷ 15 và sau đó được chuyển đến Pháp vào thế kỷ 16. Trong thời gian này, người Hà Lan đã mang atisô đến Anh, sau đó cho đến thế kỷ 19 những người phương Tây nhập cư. Tây Ban Nha và người Pháp đã mang nó đến Mỹ.

Atiso được người Pháp du nhập vào Việt Nam, được trồng nhiều ở Đà Lạt, Sapa, Tam Đảo. Ngày nay, atiso được trồng và phát triển ở nhiều nơi trên thế giới.

Cây Atiso có thể cao tới 2m, chiều cao trung bình từ 1 – 1,2m. Thân thẳng, cứng, có rãnh dọc, phủ lông trắng như bông. Lá dài 50 – 80cm, to, mọc xen kẽ. Mặt trên của lá màu xanh lục, mặt dưới có lông màu trắng, có cuống lá to và ngắn.

Cụm hoa atiso có kích thước lớn, mọc ở ngọn, màu tím đỏ hoặc tím nhạt. Đài hoa chia thành nhiều nhánh, màu xanh lục bao quanh, trông dày, rộng và nhọn. Hơn nữa, hoa chùm ngây có nhiều lông tơ, chứa nhiều thịt và thường được dùng để nấu canh. Quả nhẵn, màu nâu sẫm với mào trắng.

2. Các loại atiso

Bạn có thể bắt gặp 2 loại atiso với một số đặc điểm sau:

Atiso xanh

Atiso xanh có đặc điểm giống như loại Cơm Cháy Chà Bông (comchaychabong.net) nói trên, thuộc họ này. Hoa atiso xanh có kích thước lớn, trung bình từ 8 – 16cm, nhìn khá bắt mắt. Hoa màu đỏ tím sẫm hoặc hơi nhạt, bên ngoài lá đài màu xanh lục, chứa nhiều nhánh dày.

Người ta thường dùng hoa hòe (chưa nở hoặc vừa chớm nở), hoa đế, lịch để chế biến nhiều món ăn ngon, hấp dẫn. Đặc biệt phần đế hoa chứa nhiều thịt, thường được dùng để nấu canh.

Atiso đỏ

Loại atiso đỏ hay còn gọi là atiso dấm, thuộc họ Malvaceae. Cây atiso đỏ cũng là cây lâu năm, cao khoảng 1,5 – 2m, thân có màu tím nhạt, bóng. Hoa atiso đỏ thường mọc đơn lẻ, ở nách lá, có kích thước nhỏ khoảng 2 – 4cm và hầu như không có cuống. Đài hoa có một lớp lông nhỏ và đầu hơi nhọn.

Người ta thường dùng lá, đài hoa và hạt của cây atiso đỏ để làm thuốc và thực phẩm. Người ta còn hái cả búp non và đài hoa để làm dưa muối.

3. Thành phần dinh dưỡng của atisô

Atiso chứa nhiều chất xơ, vitamin (như vitamin C, vitamin K, vitamin B9) và khoáng chất (như phốt pho, magiê) cùng với nhiều chất chống oxy hóa khác. Atiso hầu như không có chất béo (nếu có thì rất ít), nhưng chiếm khoảng 23-28% lượng chất xơ khuyến nghị hàng ngày.

Cụ thể, cứ 100gr atiso thì bao gồm các chất dinh dưỡng sau:

• Năng lượng: 53kcal
• Nước: 84,08gr
• Carbs: 11,95gr
• Chất đạm: 2,89gr
• Chất béo: 0,34gr
• Chất xơ: 5,7gr
• Vitamin C: 7,4mg
• Vitamin E: 0,19mg
• Vitamin K: 14,8 microgam

Ngoài ra, atiso còn chứa nhiều vitamin nhóm B như 0,089mg vitamin B2, 1,11mg vitamin B3, … và nhiều khoáng chất như 21mg canxi, 42mg magie, 73mg photpho, 286mg kali, …

4. Tác dụng của atiso

Dưới đây là một số tác dụng nổi bật mà atiso mang lại cho sức khỏe như:

Giúp ổn định cholesterol

Chiết xuất atiso ảnh hưởng tích cực đến lượng cholesterol trong máu nhờ chất chống oxy hóa luteolin, ngăn chặn sự hình thành cholesterol. Đồng thời, chiết xuất này còn có tác dụng kích thích cơ thể cân bằng tốt lượng cholesterol trong máu, vừa làm giảm lượng cholesterol xấu LDL vừa tăng lượng cholesterol tốt HDL.

Kết quả phân tích trên 700 người cho thấy, việc bổ sung chiết xuất từ ​​lá atiso mỗi ngày, trong 5-13 tuần, sẽ làm giảm cholesterol xấu LDL.

Trong một nghiên cứu diễn ra trên 143 người trưởng thành bị cholesterol cao, có thêm bằng chứng: mỗi ngày uống chiết xuất lá atiso liên tục trong 6 tuần sẽ giảm được 18,5% đến 22,9% cholesterol xấu LDL. Không chỉ vậy, thói quen tiêu thụ atiso thường xuyên sẽ có thể làm tăng lượng cholesterol tốt HDL ở những đối tượng này.

Giúp điều chỉnh lượng đường trong máu

Sử dụng chiết xuất từ ​​lá atiso nói riêng hay dùng atiso nói chung đều có tác dụng hạ đường huyết. Cụ thể, trong một nghiên cứu trên 39 người trưởng thành thừa cân cho thấy khi bổ sung chiết xuất đậu và atiso mỗi ngày, trong 2 tháng sẽ làm giảm lượng đường trong máu.

Thậm chí, người ta còn phát hiện ra rằng chiết xuất từ ​​atiso có khả năng làm chậm hoạt động của một loại enzym phân giải tinh bột thành glucose (gọi là alpha-glucosidase), từ đó điều chỉnh lượng đường trong máu.

Hay trong một nghiên cứu nhỏ khác cho biết thêm rằng ăn atiso luộc làm giảm lượng đường trong máu và lượng insulin đáng kể khoảng 30 phút sau bữa ăn.

Ngoài ra, chiết xuất atiso có thể làm giảm huyết áp ở những người bị huyết áp cao bằng cách thúc đẩy hoạt động của enzym eNOS (đây là enzym có vai trò trong việc giãn nở các mạch máu). Hơn nữa, atiso còn chứa một lượng kali đáng kể, một chất dinh dưỡng hỗ trợ điều hòa huyết áp rất tốt cho cơ thể.

Một nghiên cứu được thực hiện trên 98 người đàn ông bị huyết áp cao, cho thấy rằng tiêu thụ chiết xuất atisô trong 12 tuần mỗi ngày làm giảm trung bình 2,76mmHg huyết áp tâm trương và 2,85mmHg huyết áp tim. bộ sưu tập.

Giúp cải thiện sức khỏe gan

Sử dụng thường xuyên chiết xuất atiso có thể giúp gan được bảo vệ tốt hơn, tránh bị tổn thương cũng như giảm thiểu các triệu chứng của bệnh gan nhiễm mỡ (ngay cả khi không uống rượu) nhờ một số chất chống oxy hóa trong atiso như silymarin và cynarin.

Vì chiết xuất từ ​​atiso giúp tăng cường sản xuất mật để loại bỏ độc tố ra khỏi gan, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của các mô mới diễn ra trong cơ quan này. Ví dụ, trong một nghiên cứu ở người lớn béo phì bị bệnh gan nhiễm mỡ, uống chiết xuất atisô mỗi ngày trong 2 tháng làm giảm các triệu chứng của bệnh viêm gan và giảm tích tụ chất béo trong gan. so với những người không sử dụng atisô.

Thậm chí, trong một thí nghiệm khác diễn ra trên 90 người bị gan nhiễm mỡ, kết quả cho thấy việc bổ sung 600mg chiết xuất atiso mỗi ngày, trong 2 tháng, đã cải thiện được chức năng của gan.

Hỗ trợ cải thiện sức khỏe hệ tiêu hóa

Atisô là một nguồn chất xơ tuyệt vời, giúp giữ cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh bằng cách thúc đẩy số lượng và hoạt động của vi khuẩn có lợi trong đường ruột, từ đó giảm thiểu các bệnh về đường ruột như táo bón, tiêu chảy, buồn nôn, đầy hơi và ợ chua. Trong đó, phải kể đến một loại chất xơ có tên là inulin – đóng vai trò như một hoạt chất tiền sinh học.

Ngoài ra, một hợp chất tự nhiên được tìm thấy trong atiso cũng đáng chú ý là cynarin, có thể tác động tích cực đến việc kích thích sản xuất mật, tăng tốc độ chuyển động của ruột và cải thiện quá trình này. tiêu hóa một số chất béo từ thức ăn.

Chiết xuất atisô, không chỉ có lợi cho đường ruột mà còn hỗ trợ điều trị các triệu chứng của hội chứng chuyển hóa IBS, bằng cách giảm co thắt cơ, tái cân bằng số lượng vi khuẩn đường ruột và giảm viêm.

Trong một nghiên cứu diễn ra ở những người bị IBS, tiêu thụ chiết xuất lá atisô mỗi ngày trong 6 tuần đã làm giảm một số triệu chứng của bệnh. Thậm chí 96% người tham gia nghiên cứu này cho thấy rằng việc sử dụng chiết xuất này có hiệu quả như các phương pháp điều trị IBS khác (chẳng hạn như thuốc chống tiêu chảy và thuốc nhuận tràng).

Với một nghiên cứu khác bao gồm 208 người bị IBS đã chứng minh thêm: uống 1-2 viên chiết xuất lá atisô mỗi ngày, trong 2 tháng, các triệu chứng IBS giảm 26%.

Hỗ trợ phòng chống ung thư

Nhiều nghiên cứu trong ống nghiệm đã chỉ ra tác dụng của chiết xuất atisô chống lại sự phát triển của tế bào ung thư, nhờ vào một số chất chống oxy hóa nổi bật như quercetin, rutin, axit gallic và silymarin. Ví dụ, hợp chất silymarin có thể ngăn ngừa và điều trị ung thư da.

5. Món ngon với atiso

Bạn có thể tham khảo một số món ngon từ atiso mà Cơm Cháy Chà Bông (comchaychabong.net) giới thiệu ngay dưới đây:

Mứt atiso đỏ

Mứt atiso vẫn giữ được màu đỏ vốn có của hoa atiso đỏ, vị ngọt và dai mang lại cảm giác lạ miệng khi ăn. Bạn có thể ăn trực tiếp hoặc cho vào tách trà để thưởng thức.

Canh atiso

Atiso xanh dùng để nấu canh, mùi thơm dịu từ hoa quyện với vị ngọt đậm đà từ sườn non hay giò heo. Thậm chí, bạn có thể đổi món canh chua với atiso đỏ, không chỉ ngon mà còn rất tốt cho sức khỏe.

Gà hầm atiso

Món canh gà hầm bông atiso có nước ngọt thơm từ thịt gà, cùi táo tàu và thịt đậm đà của bông atiso xanh tạo nên một hương vị rất riêng. Bạn nên dùng món gà hầm thuốc bắc này khi còn nóng, xé miếng thịt gà dai mềm chấm với muối ớt cay cay.

Atisô nhồi thịt

Chắc chắn món bông atiso nhồi thịt và bông atiso hấp đậu phụ sẽ trở thành món ăn bổ dưỡng cho gia đình bạn, bởi không dùng quá nhiều dầu mỡ mà lại có công dụng tốt cho sức khỏe từ loại bông này. Thịt tôm dai ngọt kết hợp với cà rốt, đậu Hà Lan và nấm đông cô ăn rất đã miệng.

Trà atiso đỏ

Trà atiso đỏ có màu đỏ hồng đẹp mắt, mùi thơm chua đặc trưng. Khi uống có thể cho thêm một chút mật ong hoặc đường cho phù hợp với khẩu vị của mình nhé!

Như vậy, Cơm Cháy Chà Bông (comchaychabong.net) đã giúp bạn hiểu thêm về tính năng, tác dụng của atiso và các món ăn hấp dẫn từ atiso. Hi vọng sẽ hữu ích cho bạn.

* Tổng hợp và tham khảo thông tin từ Wikipedia và Healthline.